Chociaż system tubeless stanowi przełom w przypadku kół MTB i zastosowań w trudnym i wymagającym terenie kolarstwa górskiego, to w przypadku lżejszego użytkowania szosowo-gravelowego, korzyści systemu bezdętkowego nie zawsze są proporcjonalnie wysokie w porównaniu do jego wad.
W niniejszym artykule szczegółowo omówimy zalety stosowania systemu tubeless w rowerach szosowych i gravelowych. Przedstawimy także praktyczne zalecenia dotyczące właściwego uzupełniania płynu uszczelniającego oraz konserwacji tego systemu. Ponadto, zwrócimy uwagę na potencjalne wady, które mogą występować przy korzystaniu z tego rozwiązania.
Główne zalety systemu tubeless
- Mniejsze ryzyko przebicia
System Tubeless zmniejsza ryzyko przebicia, ponieważ najprościej mówiąc – nie ma dętki, która mogłaby zostać uszkodzona przez ostre przedmioty lub w przypadku dobicia obręczy. Płyn uszczelniający wewnątrz opony zatyka powstałe przebicia, o ile opona nie jest rozcięta – a z dużym rozcięciem żaden płyn sobie nie poradzi (ale w dalszej części wyjaśnimy alternatywy). - Jazda na niższym ciśnieniu
System tubeless, dzięki eliminacji dętki, umożliwia jazdę na niższym ciśnieniu bez ryzyka uszkodzenia dętki przez dobicie, co zwiększa komfort jazdy. Jest to szczególnie korzystne podczas przejazdów po szutrowych drogach oraz trudniejszych odcinkach terenowych. Obniżenie ciśnienia w oponach przekłada się także na zwiększenie przyczepności i lepszą kontrolę nad rowerem, co jest kluczowe dla bezpieczeństwa i efektywności jazdy rowerem gravelowym.
System tubeless trzeba stale monitorować, by zapewnić efektywne działanie
Rekomenduje się stosowanie około 50 ml płynu uszczelniającego w oponie szosowej oraz około 70-80 ml w oponie gravelowej. Ilość płynu powinna być dostosowana do szerokości opony. W przypadku opon szosowych nie zaleca się używania mniej niż 50 ml płynu, ponieważ w sytuacji przebicia opony, wysokie ciśnienie może spowodować częściową utratę płynu zanim zostanie on skutecznie rozprowadzony i zaklei przebitą oponę.
Zaleca się regularne dolewanie około 20 ml płynu uszczelniającego co 2-3 miesiące, jednakże w zależności od intensywności użytkowania i przebić opony, może być konieczne częstsze uzupełnianie płynu. Płyn najprościej i najszybciej uzupełnić wlewając go poprzez wentyl po wcześniejszym odkręceniu końcówki wentyla.
Dodatkowe zalecenia o użytkowaniu tubeless
- Nie zaleca się mieszania płynów różnych producentów. W przypadku zmiany marki płynu, należy dokładnie oczyścić oponę.
- Jeśli nie jesteś pewien, czy ilość płynu uszczelniającego w oponie jest wystarczająca, prostym sposobem na to jest wyciągnięcie koła z roweru i mocne potrząśnięcie nim. W idealnym przypadku powinieneś usłyszeć charakterystyczny dźwięk chlupoczącego płynu wewnątrz opony. Jeśli nie słyszysz tego dźwięku, jest to znak, że należy uzupełnić płyn w oponie.
- Przed uzupełnieniem płynu po dłuższym okresie nieużytkowania roweru, ważne jest dokładne oczyszczenie opony i obręczy. Celem tego procesu jest usunięcie resztek starego płynu uszczelniającego oraz wszelkich zanieczyszczeń.
- Jeśli rower nie będzie użytkowany w okresie posezonowym, zaleca się usunięcie płynu uszczelniającego z opon, aby uniknąć wyschnięcia płynu i utraty jego właściwości uszczelniających. Alternatywnie, w przypadku dłuższego nieużytkowania roweru, można zakręcić kołami co 1-2 tygodnie, aby płyn pozostał równomiernie rozprowadzony wewnątrz. Dobrej jakości płyn zachowa swoje właściwości po dłuższym okresie nieużytkowania, o ile nie zaschnął w oponie.
- Regularnie sprawdzaj stan wentyla i jego szczelność. Niewłaściwie zamontowany wentyl może prowadzić do utraty ciśnienia. Ponadto wkład od wentyla często zapycha się resztkami płynu uszczelniającego co znacznie utrudnia pompowanie koła, dlatego warto co kilka miesięcy dokładnie go wyczyścić lub wymienić na nowy.
- Koniecznie sprawdź maksymalne dopuszczalne ciśnienie na oponie i przestrzegaj zaleceń producenta. Ciśnienie w oponach bezdętkowych jest niższe niż to stosowane w oponach z dętką, co ma na celu zwiększenie komfortu jazdy oraz zmniejszenie oporu toczenia.
Wady systemu tubeless
- Złożoność montażu i demontażu
Montaż opon tubeless faktycznie może być bardziej skomplikowany niż instalacja tradycyjnych opon z dętkami. Wymaga to pewnej wprawy oraz użycia specjalistycznych narzędzi. Kluczowym elementem jest często kompresor powietrza, który jest przydatny do szybkiego i równomiernego napompowania opony bezdętkowej, co pozwala na jej właściwe usadowienie na obręczy. - Wyższe koszty
Opony tubeless są zazwyczaj droższe od standardowych rozwiązań z dętkami. Dodatkowo, wymagają one stosowania specjalnego płynu uszczelniającego, taśmy i wentyli, co generuje dodatkowe koszty eksploatacyjne. - Regularna konserwacja
Komtrola stanu i uzupełnianie płynu uszczelniającego są kluczowe do poprawnego działania systemu. Pewna ilość płynu uszczelniającego może wyciec w momencie przebicia opony, zanim dojdzie do jej skutecznego zalepienia. Proces ten jest naturalny i stanowi część mechanizmu działania systemu tubeless.
Ponadto, płyn może częściowo wyparowywać z czasem lub tracić swoje właściwości uszczelniające, co skutkuje koniecznością jego regularnego uzupełniania. - Trudności z utrzymaniem ciśnienia
System tubeless może czasami napotykać trudności w utrzymaniu stałego ciśnienia w oponach. W związku z tym, zaleca się regularne kontrolowanie ciśnienia i, w razie potrzeby, jego korektę. Optymalnie jest sprawdzać i ewentualnie dostosowywać ciśnienie przed każdą jazdą lub przynajmniej raz na tydzień. Stopniowa utrata ciśnienia to naturalny proces występujący w systemie bezdętkowym tubeless. - Skomplikowane naprawy w trasie
W sytuacji poważniejszego uszkodzenia opony tubeless, takiego jak rozcięcie, z którym płyn uszczelniający nie może sobie poradzić, naprawa w trasie może okazać się trudniejsza i bardziej czasochłonna niż w przypadku tradycyjnej opony z dętką. Aby poradzić sobie z takimi awaryjnymi sytuacjami, warto mieć przy sobie specjalne zestawy naprawcze przeznaczone do opon tubeless, takie jak m.in. Maxalami czy Stan’s Dart. Te zestawy pozwalają szybko wypełnić rozcięcie opony. Oczywiście nadal możliwe jest założenie zwykłej dętki do opony tubeless, co pozwoli dokończyć jazdę. - Okres “poza sezonem”
Podczas dłuższego przechowywania roweru z kołami wyposażonymi w system tubeless, na przykład przez kilka miesięcy, nie zaleca się pozostawiania płynu uszczelniającego w oponach. Długi okres bezczynności może prowadzić do wyschnięcia płynu, co skutkuje tworzeniem się osadów i grudek wewnątrz opony. Te osady mogą utrudniać przyszłe użytkowanie opony i wpłynąć na jej właściwości uszczelniające. Dlatego przed dłuższym przechowywaniem roweru zaleca się usunięcie płynu z opon, a przed ponownym użytkowaniem roweru – dokładne sprawdzenie opon i wlanie nowego płynu uszczelniającego.
Wnioski
System tubeless oferuje kilka istotnych zalet. Dzięki lepszej odporności na przebicia oraz możliwości jazdy na niższym ciśnieniu, użytkownicy rowerów gravelowych mogą cieszyć się stosunkowo wysoką odpornością na przebicia opony, większym komfortem jazdy oraz lepszą przyczepnością za sprawą niższego ciśnienia.
W przypadku jazdy szosowej poprawa komfortu jazdy może nie być tak znacząco odczuwalna ze względu na konieczność stosowania wyższego ciśnienia. Główną korzyścią jest dodatkowa ochrona opony dzięki płynowi uszczelniającemu, który szybko wypełnia powstałe przebicie, umożliwiając kontynuację jazdy. Natomiast przy przebiciu zwykłej dętki konieczne jest zatrzymanie się i jej ręczna wymiana.
Należy jednak pamiętać, że system ten wymaga regularnej konserwacji, a także może być bardziej kosztowny zarówno w zakupie, jak i w bieżącej eksploatacji ze względu na potrzebę stosowania specjalnego płynu uszczelniającego oraz innych akcesoriów. Ważne jest, aby rozważyć zalety i wady w kontekście własnych potrzeb i preferencji jazdy, tak by dokonać świadomego wyboru między systemem tubeless a tradycyjnymi dętkami.
Opracowanie autorskie. Kopia i rozpowszechnianie treści jest zabronione.
Lemonbike.eu